Szanowni Państwo!
Od wielu lat korzystam z różnych słowników języka polskiego PWN, poszukując w nich wiedzy na temat znaczenia, odmiany czy prawidłowego użycia wyrazów. Z reguły taką wiedzę znajduję, za co jestem Redakcji bardzo wdzięczny. Czasem jednak, biorąc udział w różnego rodzaju konkursach, potrzebuję informacji czy dany wyraz jest (bywa) rzeczownikiem, zaimkiem, partykułą czy inną częścią mowy. W większości przypadków daję sobie radę sam, ale są wyjątkowo złośliwe wyrazy, których nie potrafię odpowiednio zaklasyfikować. Niestety, interesujących mnie informacji nie znajduję także w słownikach PWN. A może istnieje publikacja, o której nie wiem?
Właśnie biorę udział w konkursie, w którym tworzywem są słowa. Byłbym bardzo wdzięczny, gdybyście Państwo zechcieli odpowiedzieć na kilka pytań:
1. Czy wyraz re (m.in. trzytomowy Słownik języka polskiego PWN pod redakcją prof. Szymczaka) jest rzeczownikiem?
2. Czy wyraz trza (ten sam słownik) jest czasownikiem? Czy można tu określić czas?
3. Jaką częścią mowy jest słowo zacz (ten sam słownik)?
4. Czy wyraz recte jest przysłówkiem (m.in. Nowy słownik ortograficzny PWN pod redakcją prof. Polańskiego)?
5. Czy w haśle zrzec się (obydwa słowniki) można powiedzieć o słowie zrzec, że jest bezokolicznikiem, czy bezokolicznikiem jest całe wyrażenie?
6. Czy w czasownikach w trybie rozkazującym typu: naznacz, racz, zarycz można określić czas?
7. Jaką częścią mowy jest wyraz razy, używany na określenie mnożenia (jest to wyraz hasłowy Nowego słownika poprawnej polszczyzny pod redakcją prof. Andrzeja Markowskiego)?
Z góry dziękuję za pomoc. Z poważaniem,
Mirosław Sochalski, Bydgoszcz

Szanowna Poradnio,

w starszych tekstach często pojawia się forma „k z apostrofem”, np.

„Tobie k’woli rozliczne kwiatki Wiosna rodzi, Tobie k’woli w kłosianym wieńcu Lato chodzi,” albo „Z majestatu Trójcy Świętej, Tak sprawował poselstwo k’niej:”. Jaką funkcję pełniła ta forma i dlaczego zniknęła? Wydaje mi się, że była ona dość wygodna, bo skracała nieco wypowiedzi i dziwi mnie nieco, że zniknęła.

Z poważaniem,

Co oznacza zwrot co bądź lub bądź co? Znam bądź co bądź, natomiast nie wiem, czy wyżej wymienione przeze mnie zwroty są poprawne, a znam osobę, która często ich używa.

Czy dopuszczalne jest łączenie spójników w taki sposób: „Zastanawiam się, czy i kiedy się spotkamy”? Czy nie powinniśmy pisać: „Zastanawiam się, czy się spotkamy, a jeśli tak, to kiedy”? Czy w ogóle można łączyć kilka spójników, np. „Nie wiem, jak, kiedy i po co to zrobiłeś”? Takie zdania wydają mi się nieczytelne, a jednak pojawiają się w użyciu.
Pozdrawiam z Elbląga raz jeszcze! :)
Ł.M.

Dzień dobry. Chciałbym się jeszcze odnieść do ostatniego mojego pytania i odpowiedzi, którą otrzymałem od Państwa. Dotyczyło ono słów boby, toby. Tym razem spytam: kiedy piszemy czy by, a kiedy czyby, kiedy kto by, a kiedy ktoby. A może tylko i wyłącznie piszemy czy by, kto by?

Z najlepszymi życzeniami świątecznymi dla Państwa

Mirek

Witam,
czy poprawne jest pytanie „Czyje to jest?”, czy „Kogo to jest?”?
Pozdrowienia,
Klaudiusz

Dzień dobry,
proszę o pomoc w określeniu poprawnej formy. Jeśli muzeum A bierze coś w depozyt z muzeum B, to obiekt ten powinien być podpisany jako depozyt muzeum B (czyj?) czy depozyt z muzeum B (skąd?).
Dziękuję za odpowiedź.
Wierna użytkowniczka Waszej poradni

Szanowni Państwo!
Chciałem się zapytać o etymologię regionalizmu, słowa kaj 'gdzie'. Skąd to słowo się wzięło na Górnym Śląsku? A może jeszcze gdzieś jest używane? Na przyszłość: gdzie należy szukać informacji na podobne tematy?
Pozdrawiam,
MK

Szanowni Państwo,
uprzejmnie proszę o wyjaśnienie, czy pytania typu: „Kogo to jest rower (bluzka, pies itd.)?” są poprawne. Tak się mówi w rodzinie mojego męża. U mnie zawsze mówiono: „Czyj to jest rower?” i tylko taka forma wydaje mi się być poprawną.
Bardzo dziękuję za odpowiedź.
Anna Mech

Czy konstrukcje: o tym, które co wczoraj widziało lub gdzie warto budować jakie połączenia są równie godne polecenia jak następujące: niezależnie od tego, co kto widział, niezależnie od tego, kto gdzie usiadł. Dwie pierwsze zmieniłbym tak: o tym, co każde z nas wczoraj widziało, jakie połączenia warto budować w poszczególnych…. Jeszcze mocniej kłuje mnie w oczy zdanie: „Wtedy opozycja nie będzie już wiedziała, przeciwko komu wychodzić na którą ulicę”. Choć akurat to byłoby trudniej zmienić.